Kirada yüzde 25 zam sınırı 1 Temmuz 2024 itibarıyla son buldu. Sınırın kalkmasının ardından kira artışları eskiden olduğu gibi 12 aylık ortalama enflasyon üzerinden hesaplanacak. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), haziran ayı enflasyon oranını açıkladı. Artık kiralar yıllık enflasyon oranına göre belirlenecek. Ev sahipleri, temmuz ayında kontrat yenileme zamanı gelmişse en fazla bu oranda kira zammına gidecek.
Yüksek enflasyon dönemine yeniden girdiğimizden beri ev sahipleri ile kiracılar arasındaki ilişki gündemde önemli yer tutuyor. Ortaya çıkan anlaşmazlıkların, taraflardan birinin diğerini tehdit ettiği, hatta saldırdığı örneklere kadar vardığını görüyoruz. Bir çözüm olarak hükümet konut kira artış oranlarına sınır getirdi ve bu resmi kira güncelleme oranını enflasyona paralel olarak yeniden tanımladı. Ancak bu önlem yaşanan sorunu tamamen çözmeye yetmemiş görünüyor.
Zam sınırının kalkması, özellikle büyük şehirlerdeki kiracıları ve ev sahiplerini doğrudan etkileyecek. Yüksek enflasyon oranlarının kira artışlarına nasıl yansıyacağı iki taraf için de zor günler bekliyor.
Geçmişte olduğu gibi, önümüzdeki günlerde ev sahibi kiracı arasındaki şiddetli gerilimler artarsa şaşmayalım.
Ankara’da bazı semtlerin kiralarını araştırdım. Öyle lüks olmayan, mütevazı, iki asgari ücretli çalışanın verebileceği 2 oda bir salon evler.
Keçiören’de .....................15.000 lira,
Mamak’ta..................... 16.000 lira
Yenimahalle’de ..............17.000 lira
Altındağ’da ....................12.000 lira
Etimesgut’ta ...................14.000 lira
Gölbaşı’nda ....................14.000 lira
Eryaman’da ...................14.500 lira
Ankara’da kiraların artma eğilimi Temmuz ve Ağustos aylarında pek hissedilmese de, Eylül ve Ekimde, memur atamaları, memur tayinleri, şehirlere gelen yeni üniversite öğrencileri beraberinde konuta olan ihtiyacın artmasına da neden olacak.
Konunun uzmanı Ankara Tüm Emlakçılar Meslek Esnaf Odası Başkanı Hakan Akçam’a “Ne olacak bu kiracıların durumu” diye sordum.
Hakan Akçam emlak sektörü konusunda gerçek bir uzman. Yaptığı açıklamalarla her zaman sorunun teşhisi ve çözüm yolları konusunda önemli bilgiler veriyor.
Akçam geçmiş dönemde uygulanan kiralarda yüzde 25 zam sınırının kira sorununu çözmek yerine daha da arttırdığını belirtiyor ve şöyle diyor :
“Ankara, İstanbul ve İzmir’de konut fiyatları son 3 yıl içerisinde neredeyse 10 kat artış gösterdi, konut fiyatlarında meydana gelen artış hemen hemen aynı oradan kira artışını da etkiledi. Son 2 yıl içerisinde bu artışı durdurmak için kira artış oranına yüzde 25 zam sınırı konulsa da konut fiyatlarındaki yükseliş trendi durdurulamadı. Nitekim 1 Temmuz’da da zam sınırı kaldırıldı. Kiralar arttı.”
Peki çözümü nedir?
Hakan Akçam şöyle sıralıyor ;
*"Bankaların uyguladığı faiz politikaları vatandaşların ihtiyacına cevap vermiyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı verilere göre Türkiye genelinde toplam konut satışları içinde banka kredisi ile alınanların payı 12’de 1’e kadar düştü. Hatta Mayıs ayının verilerini paylaşacak olursak Türkiye genelinde ipotekli (kredili) konut satışları Mayıs ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 63,9 azalış göstererek 9 bin 909 oldu. Ortalama bir konutun fiyatı 3 milyon bandında seyrediyor. Faiz oranlarının da yüzde 4’ün üzerine çıktığını düşünecek olursak 10 yıllık konut kredisi çekmek isteyen bir kişi çektiği kredinin neredeyse 5 katını geri ödemek durumunda kalıyor. Bu da direkt konut satışlarını etkiliyor.
* “Çeşitli konut projeleri devreye girse de bu konuda istenilen düzeye gelinemedi. En azından yoksul ailelerin ev sahibi olması için daha çok projenin geliştirilmeli ve arttırılmalı.
* TOKİ, Emlak Konut gibi kurumlara ürettikleri konutların yüzde 10 oranında sosyal konut imal etme zorunluluğu getirilmeli.
* Devlet gerçek ihtiyacı olanlar konut hibe etmeli.
* Sosyal konut projelerine ağırlık verilirse ülkemizde hem konut açığı, hem de kira sorunu kökten çözümlenmiş olur”