Abbas Satır


“CUMHURİYET’İN ÜTOPYASI: ANKARA”

“CUMHURİYET’İN ÜTOPYASI: ANKARA”


“Kent nedir ve nasıl ortaya çıkmıştır? Kentlerin oluşumunda kendisinden önce var olan ve bünyesinde barındırdığı tarihsel süreç ne kadar etkili olmuştur? Geçmişten izler taşıyor mu? Yaşadığımız kent bizi anlatıyor mu?” vb. gibi daha birçok soru kent çalışmaları ile ilgilenen araştırmacılar tarafından sorulmaktadır.

 Ankara’nın kentsel hafızasını en iyi anlatan bir kitap vardır. Cumhuriyet’in Ütopyası :Ankara

Yerleşimi çok eskilere dayanan, Orta Anadolu'nun kalbinde, Türkiye Cumhuriyeti'nin başkenti Ankara’yı tarihsel süreçte gelişimi hakkında bilgi sahibi olmak isteyenlere kaynak niteliğinde bir kitaptır.

Ankara için binlerce kitap yazılmıştır. Belgeseller çekilmiştir. Fakat bu kitabın önemi bir başkadır. Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Funda Şenol Cantek’in önderliğinde Ankara’ya gönül vermiş, 40 akademisyen ve yazarın katkılarıyla Ankara’nın Başkent oluşundan önce ve sonra geçirdiği fiziksel ve söylemsel inşa sürelerini, kurumların ve insanların hikayelerini evlerimize kadar getiriyor.

Bu kitabın yayınlanmasında benimde küçük de olsa bir katkım oldu. Ankara Üniversitesi Geliştirme Vakfı’nın kurduğu ANKEY -Ankara Yayıncılık Şirketinde görevli olduğum dönemde, Ankara Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Cemal Talu “Ankara Üniversitesi Yayınevi”adı altında bir yayınevi kurulmasını ve kitapların ANKEY tarafından yayınlanmasını istemişti.

 İşte bu kitap Ankara’nın ANKEY’in ilk kuruluşunda yayınlanan ilk seridir.

Bu kitabın her bölümü çok değerlidir. Ancak Funda Hoca’nın yazdığı “Matris, Kurşun Kokusu ve Simit…Başkent Gazeteciliğinin membaı : Rüzgarlı Sokak” başlıklı yazı Türk basın tarihine yaşamsal bir katkı sağlayan Rüzgarlı Sokak’ın dünü ve bugünü yansıtmıştır.

“RÜZGARLI SOKAK- Bir Dönemim Basın Tarihi – Mürekkep Kokulu Anılarım” adlı kitabı hazırlarken, Funda Hoca’nın değerli bilgilerinden çok yararlandım.

Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Ankara’ya gelmesi ve hemen ardında 20 Ocak 1920’de “Hakimiyet-i Milliye Gazetesi’ni çıkarmasıyla Ankara Basını, Ulus civarıyla büyümeye başlamıştır.

O dönemde, Kurucu Meclis ve İkinci Meclis buradadır.  Bakanlıklar, diğer resmi kurumlar hep Ulus çevresine yayılmıştır. Yabancı konukların ağırlandığı Ankara Palas, çağdaş sanatınkalbinin attığı, tiyatrolar, sergi salonları buradadır. Cumhuriyet’in halkçılık ilkesinin ete kemiğe büründürüldüğü Halkevi, kısacası Cumhuriyet rejiminin altı oku birden Ulus’u işaret etmiştir. Batılılaşma ve yenilik hareketlerinin temeli de Ulus ve civarında atılmıştır.

Ulus ve civarında, yeme içme ve eğlence mekanları da vardır.  Karpiç Lokantası, Gençlik Parkı, Opera Binası, Türkocağı gibi şehrin sembolik mekanları Ulus’u renklendirmiştir.

Rüzgarlı Sokak ne kurulmuştur.?

Rüzgarlı Sokak, Kurtuluş Savaşı sırasında tarihi Ulus Meydanı ile bütünleşmiş, Cumhuriyet dönemi basınının kalbinin attı yer olmuştur. Başka bir değişle; Ankara’nın Bab-ı Ali’si olarak adlandırılan Rüzgarlı Sokak, Türk basın tarihinin önemli bir mekanı haline gelmiştir. Ulus Çankırı Caddesi ile başlayıp, 19 Mayıs Stadumu’nun arka kapısına ve İstanbul Caddesi’ne kadar uzanan bir sokaktır.

Rüzgarlı Sokak’ın sembolü Ulus Gazetesi’dir. Ulus yeni rejimi tanıtmak ve benimsetmenin yanında, modernleşme ve batılılaşmanın misyonunu üstlenmiştir. Öncelikle Hakimiyet-i Milliye’nin halefi niteliğindedir ve tek parti yönetiminin yayın organıdır. Atatürk 1934 yılında ismi Ulus olarak değiştirmiştir.

Hakimiyet-i Milliye Gazetesi Kurtuluş Savaşı’nın “dava gazetesi”

Ulus Gazetesi ise Cumhuriyet’in “dava gazetesidir” olmuştur

Ulus ve civarı 1940’lardan, 1960 yıllarına kadar dört güç olan, yasama, yürütme, yargı ve basın, aynı mekanda toplanmıştır.

Türkiye’de çok partili sisteme dönülmesiyle, Rüzgarlı Sokak’ta yeni yeni gazeteler çıkmaya başladı. Tek partili dönemin güçlü gazetesi Ulus’a muhalif Zafer Gazetesi yayınlanmaya başladı. Zaman geçti, bu kez Zafer iktidarın güçlü sesi olurken Ulus muhalefet oldu.

 Rüzgarlı Sokak’taki basın rüzgarı, Ankara’da çok sesli, renkli, canlı bir gazeteciliğin bereketini doğurdu.

Ancak Ankara basının kalbi olan Rüzgarlı Sokak’ın yıldızı 1960’lı yıllardan itibaren sönmeye başladı. İstanbul basını Ankara’da matbaalar kurdu. Kızılay civarında bürolar açtı. Gazeteler yavaş yavaş Rüzgarlı Sokak’tan çekildi. Ulus Gazetesi’nin 1972 yılında kapatılmasıyla rüzgarı dinen sokak halini aldı.

Rüzgarlı Sokak’ta artık ne kurşun kokusu ne de mürekkep kokusu var. İnşaat malzemelerinin satış merkezi ve fayans kokuları var.

İstanbul’un tarih olan Bab-ı Ali’si gibi, Rüzgarlı Sokak’ta anılarda yaşayan bir mazi olarak kaldı.

  • Cumartesi 34.9 ° / 20.8 ° Güneşli
  • Pazar 33.6 ° / 18 ° Güneşli
  • Pazartesi 33.7 ° / 19.8 ° Güneşli
  • BIST 100

    10370,7%2,46
  • DOLAR

    40,37% 0,20
  • EURO

    46,95% 0,31
  • GRAM ALTIN

    4333,51% 0,17
  • Ç. ALTIN

    6898,98% 0,00

Aksaray

19.07.2025

  • İMSAK 03:45
  • GÜNEŞ 05:28
  • ÖĞLE 12:55
  • İKİNDİ 16:48
  • AKŞAM 20:12
  • YATSI 21:48
Aksaray Belediyesi Geleneksel Nohut Hasadı Programı Düzenledi Aksaray Belediyesi Geleneksel Nohut Hasadı Programı Düzenledi
Aksaray’da Komşu Kavgası Kanlı Bitti: Bir Kişi Yaralandı Aksaray’da Komşu Kavgası Kanlı Bitti: Bir Kişi Yaralandı
ASÜ’de 15 Temmuz Ruhu Canlı Tutuldu: İsmail Kahraman “Bu bir işgal girişimiydi” ASÜ’de 15 Temmuz Ruhu Canlı Tutuldu: İsmail Kahraman “Bu bir işgal girişimiydi”
Aksaray’da Kadınların Üretim Gücü Hanımeli Pazarı’nda Yaz Bereketi Sürüyor Aksaray’da Kadınların Üretim Gücü Hanımeli Pazarı’nda Yaz Bereketi Sürüyor
ASÜ ile KOP İdaresi Stratejik İş Birliğini Güçlendirecek ASÜ ile KOP İdaresi Stratejik İş Birliğini Güçlendirecek
Aksaray’da Uyuşturucu Operasyonu: 301 Kök Kenevir Ele Geçirildi Aksaray’da Uyuşturucu Operasyonu: 301 Kök Kenevir Ele Geçirildi
Aksaray Belediyesi’nden LGS Tercih Döneminde Ücretsiz Rehberlik Desteği Aksaray Belediyesi’nden LGS Tercih Döneminde Ücretsiz Rehberlik Desteği
Aksaray Belediyesi’nden Gençlere Yeni Sosyal ve Sportif Merkez Aksaray Belediyesi’nden Gençlere Yeni Sosyal ve Sportif Merkez
Teknopark ve Tıp Fakültesi Temel Bilimler binaları hızla tamamlanıyor Teknopark ve Tıp Fakültesi Temel Bilimler binaları hızla tamamlanıyor
15 Temmuz’da Aksaray’da Anlamlı Yürüyüş: Bayraklar Milli İrade İçin Dalgalandı 15 Temmuz’da Aksaray’da Anlamlı Yürüyüş: Bayraklar Milli İrade İçin Dalgalandı
AK Parti İl Başkanı Aktürk: "Türkiye Yüzyılı’nın Kapıları Ardına Kadar Açılmıştır" AK Parti İl Başkanı Aktürk: "Türkiye Yüzyılı’nın Kapıları Ardına Kadar Açılmıştır"
KARA VE BÜYÜKBAYRAM AİLELERİNİN MUTLU GÜNÜ KARA VE BÜYÜKBAYRAM AİLELERİNİN MUTLU GÜNÜ
ZİNCİRLİ MAHALLESİ’NDE KENTSEL DÖNÜŞÜM BAŞLIYOR ZİNCİRLİ MAHALLESİ’NDE KENTSEL DÖNÜŞÜM BAŞLIYOR
Azerbaycan’dan dünyaya müzik mesajı: Festival başlıyor… Azerbaycan’dan dünyaya müzik mesajı: Festival başlıyor…
Aksaray Valisi Mehmet Ali Kumbuzoğlu’undan 15 Temmuz Mesajı “ZAFERİN ADI TÜRKİYE” Aksaray Valisi Mehmet Ali Kumbuzoğlu’ undan 15 Temmuz Mesajı “ZAFERİN ADI TÜRKİYE”