Cep delik, cepken delik,
Kol delik, mintan delik,
Yen delik, kaftan delik,
Kevgir misin be kardeşlik !
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) resmi enflasyon verilerini açıklayıp emekli ve memurlara verilen zamları görünce, Garip Akımının öncü şairlerinden Orhan Veli Kanık’ın şiiri aklıma geldi.
Şiir, yoksul düşüp, cebi delik, parasız kalmak anlamına geliyor. Çünkü delik bir cepte paranın durması mümkün değil. Aslında Orhan Veli şiirinde kinaye yapmış, ancak dar gelirli vatandaşların bugünkü durumunu çok iyi anlatıyor.
Vatandaş aldığı maaşı cebine koyacak ama, gelen zamlarla, kevgire dönen cepte paralar kaybolup gidiyor.
Hele kök maaşı alanların durumu daha facia. Maaşı 10 bin liranın altında kalan, yaklaşık 3,6 milyon emekli var. Bu emeklilere sıfır zam geldi. Ocak ayında en düşük emekli aylığı 10 bin liraya yükseltilmişti. Çünkü 2024 Mart ayında seçim vardı. 6 bin-7 bin lira alan emeklilerin maaş farkı SGK’dan değil Hazine’den karşılanıyordu. Şimdi ise işçi emeklilerine yapılan yüzde 24.73 SGK kaynaklarından karşılanacak.
Emeklileri doğrudan ilgilendiren kök maaş düzenlemesi, hükümetin bu ay içinde Meclis'e sunması beklenen torba yasa taslağına girmedi. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) torba yasası taslağına 5 madde eklerken, kök maaşların düzenlemesi konusunda bir madde eklemedi.
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, kök maaş alan emeklilere demek istiyor ki “Dişinizi sıkın, enflasyon düşüyor, rahat edeceksiniz”
Nasrettin Hoca’nın “saman” fıkrası gibi
Nasrettin Hoca eşeğine verdiği samana zam gelince buna bir çare arar, ne etsem ne eylesem diye düşünürken eşeğine günde bir balya saman yerine yarım balya saman vermeye karar verir. Böylece masraflarını düşürecektir.
Biraz zaman geçer, bakar ki eşekte bir değişiklik yok, aynı şekilde çalışmaya devam ediyor, Hoca biraz daha hesap kitap yapar ve eşeğe yedirdiği yarım balyayı da yarıya indirir.
Bakar eşek yine bir şey yokmuş gibi çalışmaya devam ediyor, eşek bildiği eşek çıt çıkarmıyor, ertesi günlerde de verdiğinin yarısını verir, sonraki günler onun da yarısını verir, eşek çalışmaya devam eder.
Hoca, hesaba kitaba oturduğunda “geçmişte bu eşeğe ne kadar da masraf ediyormuşum” diye iç geçirir. Derken bir sabah kalkar bakar ki eşek hakkın rahmetine kavuşmuş.
Hoca hüzünlenir, ölü eşeğinin başında “tüh, biraz daha dayansaydın sana aç karnına çalışmayı da öğretecektim” der.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, geçtiğimiz günlerde emekli ve memura refah payı zammının olmayacağını ifade etmişti. Bakan Işıkhan, "En düşük emekli aylığı 10 bin lira. Zaten temmuz ayında enflasyondan ya da sözleşmeden kaynaklanan farklar emekli aylıklarına yansıtılacak. Bunun dışında zam düşünmüyoruz" demişti.
Refah payı, çalışanların enflasyon oranında zam almalarına rağmen olası kur, fiyat vb gibi dalgalanmalardan korunup, mağdur olmamaları için hayata geçirilmiş bir uygulamadır.
Refah payı, memur, işçi ve emekliler aldıkları maaşların enflasyon oranı düşüldükten sonra, hesaplanarak ödenen miktarıdır.
Böylece refah payı da suya düşmüş oldu.