31 Mart Belediye Başkanlıkları seçimlerine saatler kaldı. En çok İstanbul ve Ankara‘daki seçim sonuçları merak ediliyor. Son güne girerken tüm illerde de heyecan sürüyor.
Bilindiği gibi 31 Mart’ta sandığa gittiğimizde 4 farklı oy kullanacağız. Her bir oy için 4 farklı renkte oy pusulası yer alacak. Aynı zarfa, Büyükşehirde oy kullanıyorsak, büyük şehir adayına, bulunduğunuz ilçe başkanına, belediye meclis üyeliklerine ve mahalle muhtarlığı ve ihtiyar heyetleri için hazırlanan listeleri koyacağız. Büyükşehir olmayan illerde, il genel meclis üyeliği, belediye başkanı, belediye meclis üyeliği ve muhtarlık ile ihtiyar heyeti için oy verilecek.
Bir diğer önemli bir konuda, partilerin çıkaracağı il genel meclisi ve belediye meclis üye tablosu.
Geçtiğimiz yerel seçimlerde CHP başta İstanbul, Ankara olmak üzere toplam 11 büyük şehir belediye başkanlığını kazanmış, bazı büyükşehir belediye meclislerinde azınlığa düşmüştü.
Seçim sonuçlarının belli olmasından sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan İstanbul ve Ankara’yı kastederek “Çoğunluğu bizde. Şu anda hâlâ her şey devam ediyor. Öyle de olsa, bunlar neye dönmüş biliyor musun, bunlar topal ördek olurlar” ifadelerini kullanmıştı.
Başkanlık sistemiyle yönetilen Amerika Birleşik Devletleri’nde başkan ile Kongre’nin çoğunluğunun aynı partiden olmaması durumunda başkan için "topal ördek" kavramı kullanılıyor.
ABD siyasetinde birçok örneği olan topal ördek başkanların en sonuncusu Barack Obama'ydı. Obama'nın görev süresinin bitimine 2 yıl kala gerçekleşen seçimlerde Senato'da Cumhuriyetçiler çoğunluğu ele geçirince topal ördek konumunda kalmıştı.
Türk siyasetine topal ördek kavramını Cumhurbaşkan Erdoğan getirdi diyebiliriz. Çünkü 2019 yerel seçimler öncesinde, TBMM’nde kabul edilen torba yasayla, Cumhurbaşkanı bütçeden, dilediği partinin belediyesine dilediği kadar para aktarabilecek bir düzenleme yapılmıştı. Üstelik bu düzenlemeyle birlikte, belediyelerin ek bütçe talebini ret veya kabul etmeye yetkili tek makam Cumhurbaşkanı olmuştu.
Ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan, muhalif partilerin kazandığı belediyelere, bütçe konusunda bir kısıtlamaya gitmedi. Sadece bazı belediyelerin yurt dışından getirmeye çalıştığı kredilere onay vermedi.
TOPAL ÖRDEKLER ARTABİLİR
Diğer yandan Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanuna göre “Siyasi partilerin ve bağımsız adayların elde ettikleri il genel meclisi ve belediye meclisi asıl üye sayısı Bir seçim çevresinde kullanılan geçerli oy toplamının onda birine tekabül eden sayı, bütün partilerin ve bağımsız adayların aldıkları oy sayısından ayrı ayrı çıkarılır. Bu çıkarmadan sonra geriye oyu kalmayan siyasi partiler ve bağımsız adaylar üye tahsisinde hesaba katılmaz. “diyor.
Konun daha iyi anlaşılması için TESAV Vakfı Başkanı Erol Tuncer’e sordum. -Toplumsal Ekonomik Siyasal Araştırmalar Vakfı, Dünyada ve Türkiye’de uygulanan seçim sistemleri ile yapılan tüm seçimlerin analizini yapan bir kuruluş.
Erol Tuncer şunları söylüyor ; ”Mahalli İdareler Kanunu’na göre, il genel meclisi ve belediye meclisi seçimlerinde çevre barajı yüzde 10. Bu barajı aşamayan partiler illerde il genel meclisi üyesi, büyükşehirlerde ise belediye meclis üyesi çıkaramaz. Almış olduğu oylar çöpe gider. Geçtiğimiz yerel seçimlerinde partiler ittifakla seçime gitmişlerdi. Belediye meclis üyeliğini kazanma şansları fazlaydı. Ancak bu yerel seçimlerde her parti kendi belediye başkan adayları ile belediye meclis üye listeleriyle gidiyor. Yüzde 10 barajını aşamayan partilerin büyük bölümünün belediye meclis üyeleri için kullanacakları oyların çoğu de boşa gitmiş olacak. Dolayısıyla seçmenler oylarını kullanırken daha bilinçli hareket etmeleri gerekir.”
Yine aynı tablo ortaya çıkarsa, topal ördek örneği artacak. Belediye meclislerinde tartışmalar yaşanacak, olan hizmet bekleyen vatandaşa olacak.