Aksaray´ın Gülağaç ilçesine bağlı Kızılkaya köyü yakınlarındaki Aşıklı Höyük´te arkeolojik kazı çalışmaları 26. yılında uluslararası uzmanların katılımıyla devam ediyor.. Daha önce av, bitki ya da meyve peşinde farklı yerlere giderek yaşamlarını sürdüren insanların, günümüzden 10 bin 500 yıl öncesinde Aşıklı Höyük´te ilk yerleşim yerini kurmaya başladığını ifade eden kazı başkanı Prof. Dr. Mihriban Özbaşaran, Kapadokya´nın ilk ve en eski yerleşim yerinin burası olduğunu belirtti. Özbaşaran, Aşıklı halkının kalıcı yerleşme için seçtikleri Melendiz Nehri kıyısında yaklaşık bin yıl yaşamlarını sürdürdüklerini vurgulayarak, "Araştırma ekibi olarak biz de Aşıklı halkının bu bin yıl içinde zorluklarla nasıl mücadele ettiğini, kalabalık topluluklar halinde nasıl yaşayabildiklerini, hangi sosyal kuralları ürettiklerini, ekonomilerini ve teknolojilerindeki değişimi bir takım bilimsel sorular çerçevesinde araştırdık" dedi.
Dönemin Gelişmekte Olan Mimarisi
Topluluk buraya ilk geldiğinde toprağın içine gömük, yuvarlak yapılarda oturuyor. Zaman içinde bu yapıların toprak yüzeyine çıktığını, dörtgen plana sahip olduğunu, kalıplar halinde kesilmiş kerpiç bloklardan duvarların yapıldığı görüyoruz. Bütün o mimarlık tarihindeki gelişimi Aşıklı Höyük´te izleyebiliyoruz.
Yerleşik Hayata Geçiş
Aşıklıdaki ´ilk´lerden bir tanesi de tarım denemeleri. Küçük ölçekli başlayan tarım, daha sonra kazı alanındaki büyük depolamaların gösterdiği üzere, bütün topluluğu besleyebilecek seviyeye genişliyor. Aynı şekilde hayvan evcilleştirme... Hayvanların önce kontrol altında tutularak, daha sonra beslenerek nasıl evcilleştirildiğini izleyebiliyoruz. Aynı şekilde ilk kez bakırın işlendiğini biliyoruz. En eski bakır teknolojisinin Orta Anadolu´da Aşıklı´da olduğunu biliyoruz."
İnsanlık Tarihinin ilk Beyin Ameliyatı Kalıntıları da Burada
Aşıklı´daki bir başka ilkin bugün Aksaray Müzesi´nde sergilenen kafatası. Aşıklı Höyük´ten çıkartılan kafatasındaki obsidyen ile açılmış bir delik, bugün dünyada en eski beyin operasyonu olarak adlandırılıyor. 25 yaşlarındaki genç bir kadına ait kafatasında delik yani insanlık tarihinin ilk ameliyatları?