Ankara Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Tabiat Varlıkları Daire Başkanı Bekir Ödemiş’in “27 Mart Dünya Tiyatrolar Günü nedeniyle 2000 bin yıllık Antik Tiyatro’yu Başkentimize kazandırdık” diye ilettiği mesaj beni çocukluk yıllarıma görürdü.
Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Anadolu’nun ortasında bozkırdan var ettiği bir Başkent.
Benim kuşağım Ankara’nın yaşadığı büyük dönüşümü iyi bilir. Çocukluğumun, gençliğimin geçtiği Ankara.
Gecekondusu bol, denizi yok derlerdi, ağaçları yok, gri şehir derledi, bilmem her türlü kılıfı bulurlardı. Ancak tarihi de kültürü de zengindi.
Bohem hayatı çok seven ünlü Şair Yahya Kemal Beyatlı’nın “Ankara’nın nesini seviyorsun” sorusuna, biraz küçümser bir tavırla “Ankara’yı en çok İstanbul’a dönüşünü severim” diye yanıtlaması bile hala hafızamızda...
Ya Ankara’nın bağları... Kuzeyden güneye serpilmiş bağ evleri , Dikmen, Küçükesat, Büyükesat, Seyranbağları, Türközü, Keçiören, Etlik, Ayvalı, Çankaya, Kavaklıdere, Bülbülderesi… Yok olan bağların, derelerin semt hatta ilçe isimlerindeki izleri onlar.
İklimi kışın soğuk ve sert, yazın sıcak ve kurak. Ankara’da yılın en güzel zamanıysa leylakların açtığı mayıs ayı idi. Ankara mayısı bir başka güzeldir. Mayıs, Ankaralı gençlerin kanlarının kaynamaya başladığı aydır.
Ankara’yı daha geniş anlatırım ama, yukarıdaki fotoğrafın benim için anısı bir başkadır.
Cumhuriyetin ilanıyla Ankara ilk önce Ulus civarıyla büyüdü. Ankara’nın ilk yerleşim yerleri, Ankara Kalesi civarı, Hacettepe, Samanpazarı ve Hamamönü’dür. Bir de, nüfusun artışıyla gecekonduların oluşturduğu, özellikle çalışan emekçi halkın yoğun olarak yaşadığı Altındağ bölgesi vardı.
Ben Altındağ’da doğdum. İlkokulu Ankara Kalesi’nin eteklerindeki Necatibey İlkokulunda okudum. Altındağ’dan yürür, Hisar Caddesi’nin yokuşunu tırmanır okuluma giderdim. Kış aylarında yoğun kar yağdığı zaman, tahta okul çantasını kızak gibi kullanır, Hisar Caddesi’nden aşağı doğru kayardım.
Hisar Caddesinin hemen başında Berlin Oteli vardı. Daha sonra Öğretmenevi oldu. Onun hemen yanında çok sayıda iki katlı evler vardı. Buralarda Rum ve Ermeni vatandaşlar yaşardı. Evlerinin önünde ipe takılmış zilleri vardı. Okul çıkışı, arkadaşlarımla birlikte bu zilleri çalıp kaçmamız, en büyük zevkimizdi.
Çok sayıda Rum ve Ermeni arkadaşlarımla birlikte okudum. Ancak ben onların Ermeni veya Rum oldukları aklımıza bile gelmezdi. İlkokul 5. sınıfına gittiğim yıllardı, Pazar günü arkadaşlarımla okul bahçesinde buluşup maç yapma kararı almıştık. Can ismindeki arkadaşımız gelmemişti. Evimize dönerken Can’ın / yıllar sonra gerçek adının Janesyan olduğunu öğrendim/ okulun hemen yanındaki kiliseden çıkarken gördüm. Ertesi gün “Sen orada ne yapıyorsun” diye sordum. Bana “Biz Ermeniyiz. Pazar günleri kiliseye gideriz” yanıtını verdiğinde çok şaşırmıştım. Ancak duygularımda bir değişiklik olmamıştı.
Can’ın babası, Orhan Amca da /Daha sonra onun adının da Ohennes olduğunu öğrendim./ Hisar Caddesi’nin köşesinde bakkal dükkanı işletirdi. Oradan alış-veriş yapardık. Orhan Amca bir gün bize dün gibi hatırladığım şu sözleri söyledi ;“Bakın çocuklar, karşıdaki Berlin Oteli ve etrafında bulanan evlerin altında tarih yatıyor. Eski Roma evleri var”
Çocuk aklımızla o zaman bir şey anlamadık.
Zaman zaman Hisar Caddesi’nden geçerken, bir takım çalışmalar yapıldığını görürdüm. Öğretmenevi ve çevresindeki evler yıkılmaya başlamıştı. Daha sonra öğrendim ki, Antik tiyatronun kalıntılarına ilk olarak 1982 yılında rastlanmış. 1982-1986 yılları arasında Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Klasik Arkeoloji Anabilim Dalı danışmanlığında ve Anadolu Medeniyetleri Müzesi uzmanlarının katılımı ile gerçekleştirilen arkeolojik kazılarla kısmen; 2010’dan itibaren ise tiyatronun oturduğu ana kaya ve bazı özgün bölümler tümüyle ortaya çıkarılmış.
Ankara Büyükşehir Belediyesi, Başkent tarihinde önemli yer tutan tarihi eserlerin gelecek nesillere aktarılmasını sağlamak amacıyla çalışmalarını sürdürmüş. Böylece, Kültür ve Tabiat Varlıkları Daire Başkanlığı tarafından iki bin yıllık Antik Ankara (Ankyra) Roma Tiyatrosu ve Arkeopark Alanı’nda başlatılan restorasyon ve kazı çalışmaları geçtiğimiz günlerde tamamlandı ve antik tiyatro ziyaretçiler hazır hale getirildi..
60 yıl sonra Ohannes Amca’nın sözleri hayat buldu.
